Dodatki "Dziennika Berlińskiego" dla dzieci i młodzieży w latach 1925-1939

Autor

  • Iwona Lehmann Volkshochschule Soest, Nöttenstr. 29, 59494 Soest

Słowa kluczowe:

„Dziennik Berliński”, dodatki dziecięce i młodzieżowe, Polonia berlińska, prasa polska w Niemczech, prasa dziecięca i młodzieżowa w Niemczech, centralizacja prasy

Abstrakt

Artykuł jest próbą prezentacji dziejów i zawartości  dodatków dziecięcych „Dziennika Berlińskiego”, wydawanego w Berlinie w latach 1897-1939. „Dziennik Berliński”, powstały jeszcze w Cesarstwie Niemieckim, walczący o egzystencję w Republice Weimarskiej i szykanowany w faszystowskiej Rzeszy, odgrywał ważną rolę w utrzymaniu polskości i organizacji życia polonijnego w Berlinie. Zaraz po pierwszej wojnie mieszkało w Berlinie około 5 tys. dzieci w wieku szkolnym. Tak, jak inne gazety polskie w Niemczech, również „Dziennik Berliński”  przyczyniał się do utrzymywania polskości wśród Polonii berlińskiej. Wydając dodatki dziecięce, docierał do młodych odbiorców polskich  w tym mieście i pomagał w poznawaniu i utrwalaniu polskiej mowy. Na przestrzeni lat 1925-1939 wydawał „Dziennik Berliński” cztery dodatki dla dzieci i młodzieży. Dwa z nich - „Dzwonek” i „Młodzież” były osobnymi wkładkami, które po odpowiednim złożeniu stron, stawały się zmontowaną gazetką. Dwa kolejne - „Kącik dla Dzieci” i „Raptularzyk Historyczny”, to bardziej lub mniej graficznie i miejscowo wyodrębnione kolumny berlińskiego periodyku. „Dziennik Berliński” umożliwił młodym czytelnikom w Berlinie dzięki tym dodatkom dziecięcym i zaangażowaniu redaktorów prasy dziecięcej, dostęp do polskiego słowa. Dodatki i rubryki dla małych berlińskich odbiorców, musiały często kompensować brak podręcznika do języka polskiego czy historii i stawały się dlatego regularną i lubianą lekturą.

Bibliografia

Bobowski K., Z dziejów „Młodego Polaka w Niemczech” 1930-1939, „Rocznik Historii Czasopiśmiennictwa Polskiego” 1972, z. 3, s. 433-445.

Bibliografia Historii Polski XIX i XX wieku. T. 3, Vol. 2. Warszawa 2010.

Heska-Kwaśniewicz K., „I nie ustaniem w walce...”. O „Młodym Polaku w Niemczech”, Zaranie Śląskie” 1973, z. 2, 227-247.

Heska-Kwaśniewicz K., O „Małym Polaku w Niemczech”, „Studia Śląskie. Seria Nowa”, t. XXIII (1973), 211-235.

Paczkowski A., Prasa polska w latach 1918-1939, Warszawa 1980.

Poniatowska A., Polacy w Berlinie 1918-1945, Poznań 1986.

Poniatowska A., Zarys dziejów „Dziennika Berlińskiego”, „Przegląd Zachodni” 1977, nr 5/6, s. 156-172.

Ratajewski J., Miesięcznik „Polak w Niemczech” w latach 1924-1939, „Kwartalnik Opolski” 1972, nr 2, s. 11-27.

Smołka L., Centrala Prasowa Związku Polaków w Niemczech (1923-1939), „Kwartalnik Historii Prasy Polskiej” 1978, z. 2, s. 33-60.

Smołka L., Sytuacja prawna prasy mniejszościowej w Niemczech w latach międzywojennych, „Komunikaty Mazursko-Warmińskie” 1982, nr 4, s. 337-346.

Wawrzynek W., Polacy westfalsko-nadreńscy w dwudziestoleciu międzywojennym, „Kwartalnik Opolski” 1963, nr 4, s. 75-90.

Wrzesiński W., Polski ruch narodowy w Niemczech w latach 1922-1939, wyd. 2 zm., Wrocław 1993.

Wrzesiński W., Ze studiów nad historią czasopiśmiennictwa polskiego w Niemczech w latach 1922-1939, „Śląski Kwartalnik Historyczny Sobótka” 1967, nr 1/2, s. 137-169.

Pobrania

Opublikowane

2016-04-23

Jak cytować

Lehmann, I. (2016). Dodatki "Dziennika Berlińskiego" dla dzieci i młodzieży w latach 1925-1939. AUPC Studia Ad Bibliothecarum Scientiam Pertinentia, 13, 157–183. Pobrano z https://sbsp.uken.krakow.pl/article/view/3044

Numer

Dział

Artykuły / Articles