Europejskie inicjatywy archiwizacji Internetu – przegląd i ocena benchmarkingowa wybranych serwisów WWW

Abstrakt

Archiwizacja zasobów globalnej sieci jest procesem, który w różnych częściach świata przybiera odmienne formy i natężenie. Artykuł przedstawia strategie gromadzenia archiwalnych danych w Internecie, historię powstania internetowych archiwów oraz problemy archiwizacji Webu w Polsce. Jego zasadniczym celem jest ocena 14 wybranych europejskich archiwów Internetu, ukazanie ich mocnych i słabych stron zarówno w warstwie treściowej, jak i funkcjonalnej. Zastosowano metodę heurystyczną i benchmarkingową. Ocenie poddano ogółem osiem kryteriów – cztery treściowe i cztery funkcjonalne (informacje o archiwum; zasoby archiwum; kompletność oraz dokładność informacji; komunikacja z użytkownikiem; design i struktura serwisu; dostępność serwisu; narzędzia nawigacji; aktualność serwisu – częstotliwość zmian oraz wprowadzania dokumentów do archiwum). Badania przeprowadzono na przełomie maja i czerwca 2023 r. W badaniu poza autorem niniejszego artykułu uczestniczyło 20 studentów drugiego roku studiów uzupełniających kierunku architektura informacji Uniwersytetu Mikołaja Kopernika w Toruniu. Z przeprowadzonych badań wynika, że pod względem treściowym oceniane serwisy plasują się na podobnym poziomie. Różnice ujawniają się w ocenie kryteriów funkcjonalnych. Najwyżej ocenianą cechą treściową były „informacje o archiwum”, najniżej – „komunikacja z użytkownikiem”. Z kolei w przypadku cech funkcjonalnych najlepiej wypadła „aktualność serwisu”, najgorzej – „dostępność serwisów” oraz „design i struktura serwisów”. W kontekście braku polskiego archiwum Internetu autor postuluje, by w przypadku jego projektowania zwrócić szczególną uwagę na kwestie związane z ogólną strukturą strony, jej szatą graficzną, dostosowaniem do potrzeb grup osób, które mogą być wykluczone cyfrowo, a także na odpowiednie umiejscowienie formularzy kontaktowych.