Galicyjskie czasopisma dla dzieci i młodzieży 1848–1866
DOI:
https://doi.org/10.24917/20811861.21.8Słowa kluczowe:
czasopisma dla dzieci, Galicja, XIX wiek, historiaAbstrakt
Przedmiotem artykułu jest systematyczny zarys pierwszego etapu rozwoju galicyjskiej prasy dla dzieci i młodzieży (1848-1866). W pracy wykorzystano metody historyczne oraz ilościową analizę zawartości czasopism (próba kombinowana N = 241). Analiza źródeł wskazuje, że w badanym okresie ukazywało się w Galicji 5 takich tytułów. Większość (4) stanowiły periodyki przeznaczone dla dzieci: pierwszy „Przyjaciel Dzieci” (Lwów 1848–1852), „Dzwonek” (Lwów 1850–1851), drugi „Przyjaciel Dzieci” (Lwów 1861–1866) oraz „Skarbczyk Domowy” (Kraków 1863). Do młodzieży adresowano tylko jeden tytuł: „Czytelnia dla Młodzieży” (Lwów 1861-1862). Analiza jakościowa przekonuje, że oblicze galicyjskich czasopism przeznaczonych dla młodych czytelników było niejednorodne. Wszystkie czasopisma dziecięce były konserwatywne, a ich redakcje kontynuowały dawane wzory, zaś prasa dla młodzieży reprezentowana przez „Czytelnię dla Młodzieży” zdecydowanie wyprzedzała swoją epokę.
Bibliografia
Chmielowski P., Czasopisma polskie dla młodego wieku, [in:] Encyklopedia wychowawcza, vol. 3, Warszawa 1885, pp. 110-154.
Gzella G., “Dzwonek. Pismo młodemu wiekowi poświęcone” (Lwów 1850–1851), [in:] Kraków – Lwów, vol. 7, Kraków 2005, pp. 376-384.
Gzella G., “Pisma dla ludu” pod zaborami w pierwszej połowie XIX wieku, Toruń 1994.
Homola I., Prasa galicyjska w latach 1831–1866, [in:] Prasa polska w latach 1661–1864, Warszawa 1976, pp. 199-246.
Horbowski A., Wartości wychowawcze lwowskich czasopism dla dzieci i młodzieży: (Przyjaciel Dzieci, Czytelnia dla Młodzieży), [in:] Książki, czasopisma, biblioteki Krakowa i Lwowa XIX i XX wieku, [vol. 2]. Kraków 1993, pp. 165–176.
Jarowiecki J., Dzieje prasy polskiej we Lwowie do 1945 roku, Kraków 2008.
Kaniowska-Lewańska I., Literatura dla dzieci i młodzieży do roku 1864: zarys rozwoju, wybór materiałów, Warszawa 1973.
Kolasa W.M., Historiografia prasy polskiej (do 1918 roku): naukometryczna analiza dyscypliny 1945–2009, Kraków 2013.
Kolasa W.M., On the Statistics and Geography of the Polish Press in the Period between the Uprisings (1832-1864), “Annales Universitatis Paedagogicae Cracoviensis. Studia ad Bibliothecarum Scientiam Pertinentia” Vol. 13 (2015), pp. 3-14.
Kolasa W.M., The birth of young people’s political press in Poland (1899–1918), “Rocznik Historii Prasy Polskiej” 2021, no. 2, pp. 25-48.
Kolasa W.M., The first Polish children’s magazines, “Zeszyty Prasoznawcze” 2017, no. 4, pp. 880-903.
Kosmanowa B., Prasa polska i jej odbiorcy, Part 3, Od trzeciego rozbioru do Powstania Styczniowego, [in:] Media dawne i współczesne, vol. 3, Poznań 2008, pp. 5-22.
Maciejewski J., Przedburzowcy: z problematyki przełomu między romantyzmem a pozytywizmem, Kraków 1971.
Mamulska A., Oddziaływania wychowawcze XIX-wiecznej prasy dla dzieci na przykładzie tygodnika Przyjaciel Dzieci (1848–1852), “Scripta Comeniana Lesnensia. Miscellanea” Vol. 5 (2007), pp. 115–138.
Opałek M., Drzeworyt w czasopismach polskich XIX stulecia, Wrocław 1949.
Tyrowicz M., Prasa Galicji i Rzeczypospolitej Krakowskiej 1772–1850: studia porównawcze, Kraków 1979.
Woźniakowski K., “Przedburzowcy” w kręgu zagadnień edukacyjnych: wątki szkolnictwa, oświaty i nauki na łamach lwowskiej “Czytelni dla Młodzieży” (1860–1861) [in:] Zachować dla przyszłości, Łódź 2018, pp. 65-83.
Woźniakowski K., Galician Periodicals for Children and Adolescents in the Time of Positivism, “Annales Universitatis Paedagogicae Cracoviensis. Studia ad Bibliothecarum Scientiam Pertinentia” Vol. 15 (2017), pp. 195-220.
Woźniakowski K., Kwiecień S., Kolasa W.M., Rogoż M., Polish children’s press 1824-1918: an attempt at a synthetic look, “Rocznik Historii Prasy Polskiej” 2020, no.1, pp. 7-29
Zawadzki W., Dziennikarstwo w Galicji w roku 1848 (dalszy ustęp z pamiętników), Lwów 1878.
Zawadzki W., Pamiętniki życia literackiego w Galicji, ed. Antoni Knot. Kraków 1961.
Pobrania
Opublikowane
Jak cytować
Numer
Dział
Licencja
Prawa autorskie (c) 2024 AUPC Studia ad Bibliothecarum Scientiam Pertinentia
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa 4.0 Międzynarodowe.
