„Polska Ludowa potrzebuje fachowców”. Rekomendacje zawodowe na łamach czasopisma „Przyjaciółka” (1948–1951): treści informacyjne i propagandowe
DOI:
https://doi.org/10.24917/20811861.22.11Słowa kluczowe:
„Przyjaciółka”, Polska Ludowa, rekomendacje zawodowe, oświata, szkolnictwo, treści informacyjne i propagandoweAbstrakt
Niniejszy artykuł dotyczy problematyki rekomendacji zawodowych udzielanych na łamach tygodnika „Przyjaciółka” w latach 1948–1951. Analiza treści (jakościowa analiza zawartości) objęła wypowiedzi związane z tematem badawczym, zamieszczone w rubrykach „Uczmy się zawodu” („Uczymy się zawodu”), „Poradnik zawodowy”, „Jaki wybrać zawód” („Jaki wybrać zawód?”, „Jaki zawód wybrać?”), innych stałych rubrykach oraz samoistnych artykułach opublikowanych poza stałymi działami w 198 numerach pisma. Przeprowadzone badania licznych materiałów źródłowych wykazały, że redaktorzy najpopularniejszego w Polsce Ludowej – Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej periodyku kobiecego dużą wagę przywiązywali do kwestii związanych z kształceniem się, uzyskaniem zawodu, wyborem odpowiedniej szkoły –zgodnej z zainteresowaniami osobistymi, szansami szybkiego otrzymania pracy, ale przede wszystkim odpowiadającej zapotrzebowaniu gospodarki narodowej. W przyjętych cezurach czasowych, na łamach „Przyjaciółki”, znalazły się informacje przybliżające szczegółowo kilkadziesiąt zawodów, podano także adresy kilkuset szkół zlokalizowanych w różnych województwach – z warunkami przyjęcia do nich, okresem trwania nauki, uzyskiwanymi tytułami, możliwościami zakwaterowania w internatach oraz pobierania stypendium. Włączając się w obligatoryjne dla całej ówczesnej prasy działania propagandowe preferowano szkoły przemysłowe (zawodowe) różnego typu, ale nie pomijano walorów kształcenia się w zawodach pozaprodukcyjnych.
Bibliografia
Adamski F., Rola „Przyjaciółki” w kształtowaniu modelu współczesnej rodziny, „Zeszyty Prasoznawcze” 1969, nr 3, s. 53–70.
Barański S., Szkolnictwo zawodowe w okresie stalinowskim: „produkcja kadr” czy instytucja awansu społecznego?, „Przegląd Historyczny” 2011, nr 102/2, s. 221–239.
Białas S., Organizacja szkolnictwa w Polsce, Kraków 1950.
Dobosiewicz S., Reforma szkolna 1961 roku: geneza i założenia, „Rozprawy z Dziejów Oświaty” 1970, nr 13, s. 107–162.
Dobosiewicz S., Szkolnictwo ogólnokształcące, podstawowe i średnie, [w:] XX lat Polski Ludowej, Warszawa 1964, s. 557–575.
Fogelzang-Adler E., Tygodnik „Przyjaciółka” o Polsce Ludowej końca lat czterdziestych XX wieku (na przykładzie rocznika 1949), [w:] Książka, biblioteka, informacja. Między podziałami a wspólnotą II, red. J. Dzieniakowska, I. Krasińska, M. Olczak-Kardas, Kielce 2011, s. 195–206.
Gładysz A., Oświata, kultura, nauka w latach 1947–1959. Węzłowe problemy polityczne, Warszawa–Kraków 1981.
Godlewski M., Szkolnictwo zawodowe, [w:] XX lat Polski Ludowej, Warszawa 1964, s. 575-584.
Hajdo M., Wizerunek kobiety jako matki, pracownika i działaczki społecznej prezentowany na łamach prasy kobiecej w latach 1948–1956,„Dzieje Najnowsze” 2006, nr 3 (38), s. 55–72.
Instrukcja Ministerstwa Oświaty z dnia 4 maja 1948 r. w sprawie organizacji roku szkolnego 1948/1949 w szkolnictwie ogólnokształcącym (Dz.Urz. Min. Ośw. 1948, nr 5, poz. 86).
Kaliński J., Bitwa o handel 1947–1948,Warszawa 1971.
Kłoskowska A., Modele społeczne i kultura masowa, „Przegląd Socjologiczny” 1959, t. 13, z. 2, s. 46–71.
Koszutska H., „Przyjaciółka” i jej kontakty z czytelnikami, „Zeszyty Prasoznawcze” 1964, nr 3, s. 132–142.
Lanota A., O „Przyjaciółce”, „Odrodzenie” 1950, nr 1, s. 10.
Mauersberg S., Reforma szkolnictwa w Polsce w latach 1944–1948, Wrocław 1974.
Mauersberg S., Walczak M., Szkolnictwo polskie po drugiej wojnie światowej (1944–1956), Warszawa 2005.
Ozga W., Dorobek oświaty w Polsce Ludowej, Warszawa 1954.
Ozga W., Organizacja szkolnictwa w Polsce, Warszawa 1960.
Ozga W., Oświata w Planie 6-letnim na tle rewolucyjnych przemian społeczno-ekonomicznych w Polsce Ludowej, Warszawa 1951.
Ozga W., Perspektywy rozwoju oświaty w planie 6-letnim, „Nowa Szkoła” 1950, nr 1/2, s. 3–33.
Ozga W., Rozwój szkolnictwa podstawowego oraz średniego ogólnokształcącego i zawodowego, [w:] Osiągnięcia i problemy rozwoju oświaty i wychowania w XX-leciu Polski Ludowej, red. B. Suchodolski, Warszawa 1966, s. 135–227.
Pęcherski M., Świątek M., Organizacja oświaty w Polsce w latach 1917–1969. Podstawowe akty prawne, Warszawa 1972.
Piękoś K., System oświaty w Polskiej Rzeczpospolitej Ludowej, „Edukacja – Technika – Informatyka” 2018, nr 4/26, s. 518–523.
Potyrała B., W., Warunki życia ludności, [w:] XX lat Polski Ludowej, Warszawa 1964, s. 457-533.
Skrzeszewski S., Podstawowe zadania oświatowe, Warszawa 1948.
Sokół Z., „Przyjaciółka” – tygodnik kobiecy (1948–1998). Część I – lata 1948–1951, „Kieleckie Studia Bibliologiczne” 2001, t. 6, s. 89–111.
Sokół Z., Prasa kobieca w Polsce w latach 1945–1995, Rzeszów 1998.
Suchodolski B., Oświata a gospodarka narodowa, Warszawa 1966.
Szuba L., Polityka oświatowa państwa polskiego w latach 1944–1956, Lublin 2002.
Świecki A., 25 lat oświaty i szkolnictwa w Polsce Ludowej, Warszawa 1969.
Świecki A., Oświata i szkolnictwo w XXX-leciu PRL, Warszawa 1975.
Uchwała Prezydium Rządu z dnia 23 czerwca 1951 r. w sprawie ustroju szkolnictwa zawodowego (M.P. 1951, nr A-59, poz. 776).
Wodniak K., Beletrystyka w „Przyjaciółce”. Bibliografia1948–1989, Bydgoszcz 2018.
Wodniak K., Współczesna prasa kobieca a sprawy książki. Treści literackie w czasopismach: „Przyjaciółka”, „Twój Styl”, „Cienie i Blaski”, Warszawa 2004.
Pobrania
Opublikowane
Jak cytować
Numer
Dział
Licencja
Prawa autorskie (c) 2025 AUPC Studia ad Bibliothecarum Scientiam Pertinentia

Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa 4.0 Międzynarodowe.