Polscy bibliotekarze wobec zaspokajania potrzeb informacyjnych społeczności LGBTQ+
DOI:
https://doi.org/10.24917/20811861.22.22Słowa kluczowe:
biblioteka, różnorodność, otwartość, inkluzywność, potrzeby informacyjne, LGBTQ+Abstrakt
Artykuł zawiera omówienie wyników badań dotyczących zaspokajania potrzeb informacyjnych osób ze społeczności LGBTQ+ przez bibliotekarzy w Polsce. Inspiracją do przeprowadzenia obserwacji były badania przeprowadzone w Stanach Zjednoczonych przez John Siegel, Martin Morris and Gregg A. Stevens, opublikowane w styczniu 2020 roku na łamach ‘College & Research Libraries’. Warto podkreślić, iż do tej pory na gruncie polskim, nikt nie zajmował się tą tematyką. Głównym celem badań było sprawdzenie, w jaki sposób bibliotekarze podchodzą do zaspokajania wybranych potrzeb osób ze społeczności LGBTQ+ oraz jaką wiedzą w tym zakresie dysponują.
Badania za pomocą kwestionariusza ankietowego pozwoliły na zidentyfikowanie problemów, z którymi na co dzień spotykają się bibliotekarze pracujący w różnych typach bibliotek. Zgodnie z ustaleniami amerykańskich badaczy, przeprowadzono analizę czynnikową dla wybranych pytań. Sprawdzono również, czy istnieje związek między poziomem komfortu respondentów, płcią i miejscem zamieszkania.
W toku prowadzonych badań otrzymano 716 odpowiedzi od bibliotekarzy pracujących w różnych typach bibliotek w Polsce, z czego najwięcej kwestionariuszy wypełnili pracownicy bibliotek publicznych (560; 78,2%). Przeprowadzona w odniesieniu do najważniejszych terminów dotyczących społeczności LGBTQ+ analiza czynnikowa potwierdziła znajomość tylko wybranych pojęć. Badania pogłębione zostały przeprowadzone także w odniesieniu do pytań, w których bibliotekarze mieli ocenić poziom swojego komfortu w czasie realizacji wybranych potrzeb informacyjnych. Wyniki pokazały, że pracownicy większych bibliotek lepiej radzą sobie w tym zakresie i dysponują większą otwartością.
Bibliografia
Alyson S., What librarians should know about gay and lesbian publishing, “Collection Building” 1984, vol. 6, no. 1, pp. 22–23, https://doi.org/10.1108/eb023138.
ALA Announces Steps to Support LGBTQIA+ Library Workers, American Libraries Magazine, 9.08.2023, [on-line:] https://americanlibrariesmagazine.org/blogs/thescoop/ala-announces-steps-to-support-lgbtqia-library-workers – 21.06.2024.
ALA Condemns Threats of Violence in Libraries, American Library Association, [on-line:] https://www.ala.org/news/press-releases/2022/06/ala-condemns-threats-violence-libraries – 10.06.2024.
Library Bill of Rights, American Library Association, American Library Association, [on-line:] www.ala.org/advocacy/intfreedom/librarybill – 20.06.2024.
Arsham H., Lovric M., Bartlett’s test, [in:] International Encyclopedia of Statistical Science, ed. M. Lovric, Springer, Berlin–Heidelberg 2011, https://doi.org/10.1007/978-3642-04898-2_132.
Ashby R., Library services to gay and lesbian people, “Assistant Librarian” 1987, vol. 80, no. 10, pp. 153–155.
Brendler B., Beckman L., Adkins D., Moulaison Sandy H., Wiggins-Prelas N., Adams V., Provide the highest level of service: Public library collections of LGBTQ* materials for adolescents in the United States, “The Journal of Research on Libraries and Young Adults” 2017, vol. 8, no. 1, pp. 1–32.
Connell R.S., Wallis L.C., Comeaux D., The impact of COVID-19 on the use of academic library resources, “Information Technology and Libraries” 2021, vol. 40, no. 2, https://doi.org/10.6017/ital.v40i2.12629.
Cornog M., Erotophobia, homophobia and censorship in U.S. libraries: An historical overview, “Journal of Information Ethics” 2016, vol. 25, no. 2, pp. 42–58.
Cox A., Library support for student mental health and well-being in the UK: before and during the COVID-19 pandemic, “Journal of Academic Librarianship” 2020, vol. 46, no. 6, https://doi.org/10.1016/j.acalib.2020.102256.
Górniak J., Analiza czynnikowa i analiza głównych składowych, “Ask: Research and Methods” 1998, no. 7, pp. 83–102.
Gough C., Greenblatt E., Gay and Lesbian Library Service, McFarland, New York 1990.
Karki M., El Asmar M.L., Sasco ER., El-Osta A., Public libraries to promote public health and wellbeing: a cross-sectional study of community-dwelling adults, “BMC Public Health” 2024, vol. 24, article 1226, https://doi.org/10.1186/s12889-024-18535-5.
Kostrzewa Y., Dzierżanowski M., Miecznikowski G., Rogaska K., Jak pisać i mówić o osobach LGBTQIap+? Poradnik, [on-line:] https://jakmowicolgbt.pl/wp-content/uploads/2024/06/Jak-mowic-i-pisac-o-osobach-darmowy-poradnik-wyd-3.pdf.pdf – 1.07.2024.
Matheson M., Tait E., Reynolds S., Checking the pulse of LGBTIQ+ inclusion and representation in the academic library: A literature review, “Journal of the Australian” 2020, vol. 69, iss. 1, pp. 31–46, https://doi.org/10.1080/24750158.2019.1686571.
Matzke M., Najnowsze statystyki nt. społeczności LGBT w Europie, Deutsche Welle, 5.11.2016, [on-line:] https://www.dw.com/pl/najnowsze-statystyki-nt-społeczności-lgbt-w-europie-niemcy-na-czele/a-36274673 – 1.07.2024.
Mehra B., Braquet D., Library and information science professionals as community action researchers in an academic setting: Top ten directions to further institutional change for people of diverse sexual orientations and gender identities, “Library Trends” 2007, vol. 56, no. 2, pp. 542–565.
Olsson H., Pavlov E., A Guide for Working with LGBTQ+ Issues in the Library, [on-line:] https://wwwbiblioteksfor.cdn.triggerfish.cloud/uploads/2021/08/hbtqi-16-08.pdf – 20.06.2024.
Philbin M.M., Parker C.M., Flaherty M.G., Hirsch J.S., Public libraries: A community-level resource to advance population health, “Journal Community Health” 2019, vol. 44, no. 1, pp. 192–199, https://doi.org/10.1007/s10900-018-0547-4.
Pierson C.M., Barriers to access and information for the LGBTQ community / Obstacles à l’accès et à l’information pour la communauté LGBTQ, “Canadian Journal of Information and Library Science” 2017, vol. 41, no. 4, pp. 245–262, muse.jhu.edu/article/699702.
Pruitt J., Gay men’s book clubs versus Wisconsin’s public libraries: Political perceptions in the absence of dialogue, “The Library Quarterly: Information, Community, Policy” 2010, vol. 80, no. 2, pp. 121–141.
Rak T., Wrześniowski S., Alfa Cronbacha – co daje dobre wyniki? Kilka uwag dotyczących budowania kwestionariuszy psychologicznych, “Przegląd Psychologiczny” 2023, vol. 66, no. 4, pp. 67–84, https://doi.org/10.31648/przegldpsychologiczny.10084.
Raport GUS – Biblioteki publiczne w 2023 r., Główny Urząd Statystyczny, 19.06.2024, [on-line:] https://nprcz.pl/news/raport-gus-biblioteki-publiczne-w-2023-r - 15.06.2024.
Robinson T., Overcoming social exclusion in public library services to LGBTQ and gender variant youth, “Public Library Quarterly” 2016, vol. 35, iss. 3, pp. 161–174, https://doi.org/10.1080/01616846.2016.1210439.
Senzee T., 20 LGBTQ People Who Changed the World, Advocate, 7.08.2016, [on-line:] https://www.advocate.com/world/2016/7/08/20-lgbt-people-who-changedworld#rebelltitem1 – 12.06.2024.
Siegel J., Morris M., Stevens G.A., Perceptions of academic librarians toward LGBTQ information needs: An exploratory study, “College & Research Libraries” 2020, vol. 81, iss. 1, pp. 122–148.
Stenback T.L., Schrader A., Venturing from the closet: A qualitative study of the information needs of lesbians, “Public Library Quarterly” 1999, vol. 17, iss. 3, pp. 37–50, https://doi.org/10.1300/J118v17n03_04.
Stosunek do osób o orientacji homoseksualnej i związków partnerskich, “Komunikat z Badań CBOS” 2017, no. 174, [on-line:] https://www.cbos.pl/SPISKOM.POL/2017/K_174_17.PDF – 20.06.2024.
Stosunek Polaków do osób homoseksualnych, “Komunikat z Badań CBOS” 2021, no. 121, [on-line:] https://www.cbos.pl/SPISKOM.POL/2021/K_121_21.PDF – 20.06.2024.
Villagran M.A.L., Hofman D., The Intersection: Intellectual Privacy and Equity for Queer Library Users ‘88th IFLA World Library and Information Congress (WLIC); Rotterdam; Satellite Meeting: ‘The Library is open’: creating safe working environments for LGBTQ+ library employees and marketing supportive LGBTQ+ services’, 7-Sep-2023, International Federation of Library Associations and Institutions (IFLA).
Whitt A., The information needs of lesbian and bisexual women, “Library and Information Science Research” 1993, vol. 15, no. 3, pp. 275–288.
Zając M., ’Rainbow Round Table’ i jego działalność na rzecz społeczności LGBT+ w USA: bibliotekarzy i użytkowników bibliotek, [in:] Wokół bibliotek i dziedzictwa kultury. Księga Jubileuszowa dedykowana prof. dr hab. Elżbiecie Barbarze Zybert z okazji 45-lecia pracy naukowej, ed. R. Kotowski, SBP, Warszawa 2022, s. 80–88.
Pobrania
Opublikowane
Jak cytować
Numer
Dział
Licencja
Prawa autorskie (c) 2025 AUPC Studia ad Bibliothecarum Scientiam Pertinentia
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa 4.0 Międzynarodowe.
