From the workshop of a nineteenth-century text editor. Problems and dilemmas of the publisher of Tomasz August Olizarowski's poems

Authors

DOI:

https://doi.org/10.24917/20811861.22.18

Keywords:

editing, textology, romanticism, poem, Tomasz August Olizarowski

Abstract

Tomasz August Olizarowski is an unfairly forgotten romantic poet, playwright, participant of the November Uprising, conspirator, emigrant, friend of Kamil Cyprian Norwid and publisher of French-language dramas by Adam Mickiewicz. Most of his enormous literary output – including dramas, aphorisms, lyrics, journalism, fairy tales, even prose novels – remains in manuscripts. Many stereotypes have grown up around the poet, which are largely the cause of this state of affairs. Among the many false opinions, there is also a very harmful belief that he is a poet minorum gentium. He is considered an extremely uneven creator, who seems to be contextual to Mickiewicz's work and the circle of emigrants gathered around the Hotel Lamberty. He is usually perceived as the author of one, maybe two works worthy of attention at all. The latest edition of almost all of his Poems from 2014 created a unique opportunity to restore his original legacy of historical and literary awareness. At the same time, work on this edition revealed many problems and dilemmas that were piling up for the editor of Olizarowski's works. This article is an attempt to show just the tip of this proverbial iceberg. Numerous doubts and dilemmas related to publishing Didym's achievements result from both the diversity and the dispersion of the rich legacy of this controversial writer. The concept of the openness of his work turns out to be full of gaps, secrets and puzzles, constituting quite a challenge for the editor - a detective, scientist, archivist. Such an ambitious task still awaits the publisher of Olizarowski's dramas, aphorisms, fables and journalism. This sketch was created in the hope that it may become a practical guide for the editor of all the works of the forgotten poet in the near future.

References

Burzka-Janik M., Mistyczna frenezja. Czarny romantyzm Tomasza Augusta Olizarowskiego, [w:] T.A. Olizarowski, Poematy, z autografów i pierwodruków opracowała, wstępem poprzedziła M. BurzkaJanik, red. tomu M. BurzkaJanik, J. Ławski, Białystok 2014, s. 9–129.

Burzka-Janik M., Powieść poetycka, [w:] Słownik polskiej krytyki literackiej 1764–1918. Pojęcia – terminy – zjawiska – przekroje, red. J. Bachórz, G. Borkowska, T. Kostkiewiczowa, M. Rudkowska, M. Strzyżewski, Toruń–Warszawa 2016, t. 2, s. 366–372.

Chlebowski P., „Bruno” T.A. Olizarowskiego, czyli magnetyzm oczu, [w:] Zapomniane wielkości romantyzmu, red. Z. Trojanowiczowa, Z. Przychodniak, Poznań 1995, s. 215–234.

Dembowski E., Myśli o rozwijaniu się piśmienności naszej w XIX stuleciu, [w:] tegoż, Pisma, t. 3, Warszawa 1955.

Duchińska S., Tomasz August Olizarowski, „Biblioteka Warszawska” 1879, t. 4, z. 10–11.

Giller A., Tomasz Olizarowski. Wspomnienie, Lwów 1879.

Grabowski M., O szkole ukraińskiej poezji, [w:] Literatura i krytyka. Pisma, t. 1, Wilno 1839.

Krukowska H., Szkoła ukraińska w poezji polskiej, „Zeszyty Naukowe Filii Uniwersytetu Warszawskiego w Białymstoku. Humanistyka – Filologia Polska” 1977, z. 19, t. IV, s. 12–34.

Ławski J., Tomasz August Olizarowski – czarny romantyzm jako metafora losu pisarza, [w:] tegoż, Śmierć wszystko zmiecie. Studia o czarnym romantyzmie (II), Gdańsk 2020.

Markiewicz Z., Sivert T., Melpomena polska na paryskim bruku. Teatralia polskie we Francji w XIX wieku, Warszawa 1973.

Norwid C., Pisma wybrane, t. 4: Proza, wybór i oprac. J.W. Gomulicki, Warszawa 1963.

Olizarowski T.A., Dzieła, t. 1–3, Wrocław 1852.

Olizarowski T.A., Egzercycje poetyckie, Londyn 1839.

Olizarowski T.A., Marian Muzowicz. Dramat, Bruges 1858.

Olizarowski T.A., Poematy, z autografów i pierwodruków opracowała, wstępem poprzedziła M. BurzkaJanik, red. tomu, M. BurzkaJanik, J. Ławski, Białystok 2014.

Olizarowski T.A., Poezye przez T.A.O., Kraków 1836.

Olizarowski T.A., Rada w Chęcinach. Obraz wstępny w dwóch częściach, Paryż 1861.

Olizarowski T.A., Śnielki, Warszawa 1995.

Olizarowski T.A., Wilkołakiem. Powieść A. Olizarowskiego podług gminnych podań, „Rozmaitości Lwowskie” 1835, nr 15 i 16.

Olizarowski T.A., Woskresenk, Paryż 1846.

Olizarowski T.A., Twory Dydyma Olifira, Paryż 1862.

Olizarowski T.A., Wulpolub. Dramat, Bruges 1858.

Olizarowski T.A., Zawerucha. Bruno. Poematy, Kraków 2003.

„Poezji” 1983, nr 11/12.

Skoczylas A., Zwierucha z „Zaweruchą” T.A. Olizarowskiego (o powinnościach edytora), [w:] Z warsztatu edytora dzieł romantyków, red. M. Bizior-Dombrowska, M. Lutomirski, Toruń 2008, s. 195–214.

Słownik polskiej krytyki literackiej 1764–1918. Pojęcia – terminy – zjawiska – przekroje, t. 2, red. J. Bachórz, G. Borkowska, T. Kostkiewiczowa, M. Rudkowska, M. Strzyżewski, Toruń–Warszawa 2016.

Słownik terminów literackich, red. J. Sławiński, Wrocław–Warszawa–Kraków 2000.

Supeł K., Wilkołak Tomasza Olizarowskiego – poemat (nie)odnaleziony, „Slavica luvenum XXI. Sborník přispĕvků z mezinárodni vĕdeckĕ konference Slavica luvenum 2020”, 2020, s. 389–399.

Szkoła ukraińska w romantyzmie polskim. Szkice polsko-ukraińskie, red. S. Makowski, U. Makowska, M. Nesteruk, Warszawa 2012.

Tyszyński A., O szkołach poezji polskiej, [w:] tegoż, Pisma krytyczne, t. 1, Kraków 1904.

Z warsztatu edytora dzieł romantyków, red. M. BiziorDombrowska, M. Lutomirski, Toruń 2008.

Zapomniane wielkości romantyzmu, red. Z. Trojanowiczowa, Z. Przychodniak, Poznań 1995

Published

2025-03-03

How to Cite

Burzka-Janik, M. (2025). From the workshop of a nineteenth-century text editor. Problems and dilemmas of the publisher of Tomasz August Olizarowski’s poems. AUPC Studia Ad Bibliothecarum Scientiam Pertinentia, 22, 311–329. https://doi.org/10.24917/20811861.22.18

Issue

Section

Artykuły / Articles