Historiographical texts in the environment of the Dominican order in Lithuanian Province – selected examples

Authors

  • Iwona Pietrzkiewicz Uniwersytet Pedagogiczny im. Komisji Edukacji Narodowej w Krakowie. Instytut Nauk o Informacji

DOI:

https://doi.org/10.24917/20811861.14.22

Keywords:

Historiography, history, religious orders, the Dominicans

Abstract

Historiographical literature functioning in church circles, and particularly monastic ones, is an interesting area of analysis of the meaning of historical writing for these communities. Orders built their identity by referring to both the spiritual values and ethical, legal and historical ones. Relying on the written word, so typical for religious communities, indicates the use of historiography in many contexts, for example in sacred literature, texts devoted to commemoration of others, preaching, historical or hagiographical literature, but also pragmatic texts. A model example are the Dominicans, the order holding a dense network of monasteries on lands belonging to the Crown and the Grand Duchy of Lithuania. All specific historiographical factors of religious texts, their goals and roles, are discussed on the example of Lithuanian province of the order fighting for its independence. Dominican authors of historical works addressed them both to the religious and external reader, used them in the preaching work by giving them the character of utility, correlated with the pastoral activity. In historiographical works it was important to combine the element of historical teaching with didactic one, the latter playing a very important role. It seems that recalled exemplifications clearly illustrate the importance of historiography for determining the location of this order in the world, and illustrate the specificity of its existence in the broader context of culture model.

References

Borkowska Małgorzata, Łatanie pamięci. Czyli rzecz o klasztornym kronikarstwie retrospektywnym, „Znak” 1995, t. 47, nr 480 (5), s. 103-110

Brzozecki Sławomir, Litewska prowincja dominikanów, w: Dominikanie. Gdańsk – Polska – Europa, pod red. D.A. Dekańskiego, A. Gołęmbnika, M. Grubki, Gdańsk-Pelplin 2003, s. 139-164

Brzozecki Sławomir, Misje ludowe dominikanów prowincji litewskiej 1751-1826, Lublin 2009

Brzozecki Sławomir, Prowincja białoruska Zakonu Kaznodziejskiego pod wezwaniem św. Stanisława. Dominikanie na ziemiach zabranych przez Rosję po pierwszym rozbiorze (1772–1801), „Przegląd Tomistyczny” 2007, t. 13, z. 1, s. 239-253

Brzozecki Sławomir,, Klasztor dominikanów na Łukiszkach w Wilnie 1642–1844, „Lituano Slavica Posnaniensia” 2008, t. 13, s. 217-286

Dzieje dominikanów w Polsce XIII-XVIII wiek. Historiografia i warsztat badawczy historyka, red. H. Gapski, J. Kłoczowski, J.A. Spież, Lublin 2006

Kielar Paweł, Działalność misyjna dominikanów prowincji litewskiej w XIX wieku, w: Studia nad historią dominikanów w Polsce 1222-1972, t. 1, red. J. Kłoczowski, Warszawa 1975, s. 687-696

Miławicki Marek, Dominikanie na kresach wschodnich Rzeczypospolitej Obojga Narodów (teren dzisiejszej Białorusi), „Folia Historica Cracoviensia” 2014, vol. 20, s. 95-153

Pietrzkiewicz Iwona, „А з Белай Русі даносяць…”. Беларусь у рукапіснай спадчыне віленскага дамініканца Фаўстына Цяцерскага, „Arche” 2014, nr 1-2 (88-89), s. 112-119

Pietrzkiewicz Iwona, Rękopiśmienna spuścizna Faustyna Ciecierskiego jako źródło do dziejów kultury intelektualnej dominikanów prowincji litewskiej początku XIX wieku, „Annales Universitatis Paedagogicae Cracoviensis. Studia ad Bibliothecarum Scientiam Pertinentia” 2013, z. 11, s. 103-123

Roćko Agata, Pamiętniki polskich zesłańców na Syberię w XVIII wieku, Olsztyn 2001, s. 39-41

Rok Bogdan, Podróże litewskich duchownych w drugiej połowie XVIII w., w: Między Zachodem a Wschodem. Studia ku czci profesora Jacka Staszewskiego, t. 2, pod red. J. Dumanowskiego, K. Mikulskiego, J. Porazińskiego i S. Roszaka Toruń 2003, s. 509-517

Rzońca Jerzy, Syberyjskie zesłanie Faustyna Ciecierskiego, przeora dominikanów w Wilnie, w świetle jego pamiętnika (relacja z drogi i pobytu), w: Polacy w dziejach Europy Środkowej i Rosji. (XVI-XX w.), red. J. Rzońca, Opole 2004, s. 103-115

Spyra Janusz, Historiografia a tożsamość regionalna w czasach nowożytnych na przykładzie Śląska Cieszyńskiego w okresie od XVI do początku XX wieku, Częstochowa 2015, s. 169-188

Targosz Karolina, Piórem zakonnicy. Kronikarki w Polsce XVII w. o swoich zakonach i swoich czasach, Kraków 2002

Wenta Jarosław, Bemerkungen zur Funktion des historiographischen Textes im Deutschordenskonvent im Mittelalter. Kategorie – Stiftung des Ordens, w: Chroniques en tous genres. Actes du colloque d'Amiens, mars 2006, ed. Peter H. Andersen, Danielle Buschinger, Amiens 2006, s. 109-116

Wenta Jarosław, Dziejopisarstwo w klasztorze. Środowiska a formy dziejopisarskie na przykładzie Prus, w: Klasztor w kulturze średniowiecznej Polski, red. A. Pobóg-Lenartowicz, M. Derwich, Opole 1995, s. 159-171

Wenta Jarosław, Kronika w klasztorze. Typ tekstu dziejopisarskiego?, w: Formuła, archetyp, konwencja w źródle historycznym, pod red. Artura Górak, Krzysztofa Skupieński, Radzyń Podlaski 2006, s. 53-64

Zonenberg Sławomir, Funkcja historii w zakonie dominikańskim oraz czynniki kształtujące pamięć historyczną dominikanina w średniowieczu, „Sensus Historiae” 2012, vol. 9 nr 4, s. 119-120

Zonenberg Sławomir, Początki dziejopisarstwa dominikańskiego dotyczącego historii własnej wspólnoty. Próba systematyzacji, w: Święty Jacek i dziedzictwo dominikańskie, red. E. Mateja, A. Pobóg-Lenartowicz, M. Rowińska-Szczepaniak, Opole 2008, s. 185-193

Published

2017-06-15

How to Cite

Pietrzkiewicz, I. (2017). Historiographical texts in the environment of the Dominican order in Lithuanian Province – selected examples. AUPC Studia Ad Bibliothecarum Scientiam Pertinentia, 14, 328–347. https://doi.org/10.24917/20811861.14.22

Issue

Section

Artykuły / Articles