Z zagadnień struktury genologicznej listu. Rekonesans badawczy

Autor

  • Teresa Wilkoń Uniwersytet Śląski

DOI:

https://doi.org/10.24917/20811861.22.19

Słowa kluczowe:

list, komunikat, gatunek, genologia

Abstrakt

Przedmiotem analizy jest list literacki, próba przedstawienia jego struktury genologicznej, a także określenia jego przynależności gatunkowej. Wynika to z założenia autorki, że jest to jeden z najbardziej zróżnicowanych i rozmytych gatunków, zwłaszcza jeśli wziąć pod uwagę jego historię i stan współczesny. Pod jedną nazwą „list” kryją się byty tak odmienne, że bardzo trudno jest wyznaczyć granice tej formy genologicznej. W przedstawionych rozważaniach pojawia się zatem podstawowe pytanie o związek między typologicznym kształtem tekstu a jego przynależnością i gatunkowym ukształtowaniem. Problem gatunków mowy czy odmian języka doczekał się co prawda obszernej literatury i wielu stanowisk metodologicznych, lecz według autorki warto jeszcze raz spojrzeć na to zagadnienie w kontekście współczesnych badań metodologicznych i prób jednoznacznego określenia nazwy gatunku.

Bibliografia

Adamczewska I., List, [w:] Słownik rodzajów i gatunków literackich, red. G. Gazda, S. Tynecka-Makowska, Kraków 2006, s. 385–387.

Balbus S., Zagłada gatunków, „Teksty Drugie: teoria literatury, krytyka, interpretacja” 1999, nr 6(59), 25–39, [on-line:] https://archive.org/details/teksty-drugie-teoria-literatury-krytyka-interpretacja-r-1999-t-n-6-59-s-25-39 – 14.11.2024.

Balcerzan E., W stronę genologii multimedialnej, „Teksty Drugie: teoria literatury, krytyka, interpretacja” 1999, nr 6(59), s. 7–24, [on-line:] https://rcin.org.pl/ibl/publication/71719 – 14.11.2024.

Bernacki M., Pawlus M., List, [w:] Słownik gatunków literackich, Bielsko-Biała 1999, s. 115–451.

Bernacki M., Pawlus M., Listy z podróży, [w:] Słownik gatunków literackich, Bielsko-Biała 1999, s. 451–452.

Bernacki M., Pawlus M., Powieść w listach (powieść epistolarna), [w:] Słownik gatunków literackich, Bielsko-Biała, s. 433–435.

Całek A., Nowa teoria listu, seria: Bibliotheca Iagellonica. Fontes et Studia, t. 34, Kraków 2019.

Cudak R., Gatunek literacki i granice. Rozważania pograniczne, [w:] Gatunki mowy i ich ewolucja, t. V: Gatunek a granice, red. D. Ostaszewska, J. Przyklenk, Katowice 2015, s. 31–42, [on-line:] hdl.handle.net/20.500.12128/1188 – 14.11.2024.

Cysewski K., Epistolografia jako literatura na przykładzie listów Zygmunta Krasińskiego, „Prace Polonistyczne. Studies in Polish Literature” 1994, nr 49, s. 113–155.

Cysewski K., Teoretyczne i metodologiczne problemy badań nad epistolografią, „Pamiętnik Literacki” 1977, nr 1, s. 97–98.

Hawrysz M., Genologiczne ukształtowanie listów dedykacyjnych Marcina Czechowica, seria: Studia językoznawcze. Synchroniczne i diachroniczne aspekty badań polszczyzny, t. 9, Szczecin 2010.

Kaczyński P., Niedokończona podróż. Proza Tomasza Kajetana Węgierskiego. Studia i przekroje, Wrocław 2001.

Kostkiewiczowa T., Miejsce Węgierskiego, [w:] tejże, Klasycyzm, sentymentalizm, rokoko. Szkice o prądach literackich polskiego Oświecenia, Warszawa 1975, s. 351–380.

Kremser K., List poetycki w świadomości literackiej XVIII i XIX wieku, „Roczniki Humanistyczne” 1970, t. XVIII, z. 1, s. 57–77, [on-line:] https://ojs.tnkul.pl/index.php/rh/article/view/1267 – 14.11.2024.

Markiewicz H., Wyznaczniki literatury, [w:] Główne problemy wiedzy o literaturze, Kraków 1976, s. 54–67.

Matuszewska P., List poetycki w świadomości literackiej polskiego oświecenia, „Pamiętnik Literacki” 1970, t. 61, z. 2, s. 119–147, [on-line:] https://bazhum.muzhp.pl/media//files/Pamietnik_Literacki_czasopismo_kwartalne_poswiecone_historii_i_krytyce_literatury_Polskiej/Pamietnik_Literacki_czasopismo_kwartalne_poswiecone_historii_i_krytyce_literatury_polskiej-r1970-t61-n2/Pamietnik_Literacki_czasopismo_kwartalne_poswiecone_historii_i_krytyce_literatury_polskiej-r1970-t61-n2-s119-147/Pamietnik_Literacki_czasopismo_kwartalne_poswiecone_historii_i_krytyce_literatury_polskiej-r1970-t61-n2-s119-147.pdf.

Lanson G., Wolter, tłum. G. Balicka, Warszawa 1908.

Nycz R., Poetyka doświadczenia. Teoria – nowoczesność – literatura, Warszawa 2012.

Nycz R., Literatura nowoczesna: cztery dyskursy (tezy), „Teksty Drugie” 2002, nr 4, s. 3546, [on-line:] https://rcin.org.pl/Content/56010/PDF/WA248_70635_P-I-2524_nycz-literatura.pdf – 14.11.2024.

Piechota M., List, [w:] Słownik literatury polskiej XIX wieku, red. J. Bachórz, A. Kowalczykowa, Wrocław–Warszawa–Kraków 1991, s. 483–485.

Rybicka E., Antropologiczne i komunikacyjne aspekty dyskursu epistolograficznego, „Teksty Drugie” 2004, nr 4, s. 40–55.

Skwarczyńska S., Teoria listu, Lwów 1937.

Skwarczyńska S., Wokół teorii listu (Paradoksy), [w:] tejże, Pomiędzy historią a teorią literatury, Warszawa 1975, s. 55.

Stasiewicz P., Poezja Tomasza Kajetana Węgierskiego, Białystok 2012.

Sudolski Z., Wstęp, [w:] Polski list romantyczny, Kraków 1997, s. 8.

Wilkoń A., O gatunkach niemających nazwy. Komunikat, [w:] Gatunki mowy i ich ewolucja, t. 4: Gatunek a komunikacja społeczna, red. D. Ostaszewska, przy współudz. J. Przyklenk, Katowice 2011, s. 19–22, [on-line:] https://sbc.org.pl/Content/364014/gatunki_mowy_i_ich_ewolucja_tom_4.pdf – 14.11.2024.

Wilkoń T., Genologiczne aspekty poematów Gałczyńskiego, [w:] Gatunki mowy i ich ewolucja, t. 4: Gatunek a komunikacja społeczna, red. D. Ostaszewska, przy wpółudz. J. Przyklenk, Katowice 2011, s. 504–515, [on-line:] https://rebus.us.edu.pl/bitstream/20.500.12128/1934/1/Wilkon_Genologiczne_aspekty_poematow_Galczynskiego.pdf – 14.11.2024.

Wilkoń T., Wyznaczniki gatunkowe na przykładzie listu literackiego, [w:] Gatunki mowy i ich ewolucja, t. 5: Gatunek a granice, red. D. Ostaszewska, J. Przyklenk, Katowice 2015, s. 210–220, [on-line:] https://rebus.us.edu.pl/bitstream/20.500.12128/1288/1/Wilkon_Wyznaczniki_gatunkowe_na_przykladzie_listu_literackiego.pdf – 14.11.2024.

Wojtak M., Genologiczna analiza tekstu, „Prace Językoznawcze” 2014, z. 16, cz. 3, s. 63–67.

Pobrania

Opublikowane

2025-03-03

Jak cytować

Wilkoń, T. (2025). Z zagadnień struktury genologicznej listu. Rekonesans badawczy. AUPC Studia Ad Bibliothecarum Scientiam Pertinentia, 22, 330–342. https://doi.org/10.24917/20811861.22.19

Numer

Dział

Artykuły / Articles