Prasa komputerowa w Polsce - historia i statystyka

Abstrakt

Polskie czasopiśmiennictwo komputerowe ma za sobą ponad 40-letnią historię. Jego początek wyznacza pojawienie się „Archiwum Automatyki i Telemechaniki” (1956 r.), a nade wszystko periodyku „Maszyny Matematyczne” (1965) - znanego współcześnie jako „Informatyka”. Do końca 1982 r. powstało ich jeszcze 15 (głownie pism fachowych i naukowych). Przełom przyniósł rok 1985 wraz z pojawieniem się „Bajtka” - pierwszego popularnego magazynu komputerowego i rozpoczęła się niesłabnąca, trwająca do dziś kariera pism komputerowych. Obliczenia wskazują, że do końca 1998 r. ukazywało się w Polsce aż 151 komputerowych periodyków. Cechował je stały wzrost. Od 1956 r. do połowy 1989 powstało ich 27 (po 1-2 tytuły rocznie). Pozostałe 124 rozpoczęły swe dzieje dopiero w okresie transformacji. W roku 1990 przybyło ich 14 i kolejno : w 1991 - 7, 1992 - 13, 1993 - 17, 1994 - 11, 1995 - 12, 1996 - 13, 1997 - aż 19 i równie wiele w 1998. Ponad 61% tytułów (93) wydawanych jest w Warszawie, co tłumaczy fakt, że zlokalizowane są tu najważniejsze koncerny wydawnicze branży IT: Lupus, IDG, CGS, Software i AVT, a wcześniej Bajtek. Tu także mają swoje siedziby centralne szczeble ważniejszych instytucji naukowych - wydające aż 28 specjalistycznych tytułów. Na kolejnym miejscu znajduje się Wrocław (20), Poznań (7), Kraków (6) i Bydgoszcz z 4. Pod względem statusu wydawniczego absolutną większość - ok. 75% wydaje sektor prywatny; pozostałe: wyższe uczelnie - 20, PAN - 5, NOT - 2. Daje się tu zaobserwować silną tendencję do koncentracji tytułów, co doprowadziło do ukształtowania się prawdziwych koncernów: Lupus (10 pism), CGS (8), IDG i nie istniejący już Bajtek (po 6), Vogel i Software wespół z AVT (po 4); po trzy tytuły: Angel i Silver Shark ; po dwa : ZPR, Recon, ProScript i Alfin. Pod względem typologicznym oferta ta rozpada się na dwie duże grupy: pisma popularne (56% tytułów) oraz specjalistyczne - (44%). Wśród specjalistycznych najliczniej reprezentowane są naukowe (36), następnie fachowe (19) i fachowo-promocyjne (9). Pisma popularne można z kolei podzielić na magazyny uniwersalne (39), specjalistyczne (13), informacyjne i reklamowe (11) oraz poświęcone grom komputerowym (aż 24). Wśród najpopularniejszych magazynów znalazły się: „Chip” i „PC World Komputer”(drukujące po 150 tys. egz.), nadto „Enter” (60), „PC Magazine po Polsku” (40), „PC Shareware” (30), „//WWW” (43) czy magazyn „Internet” (25) oraz kilkanaście pism dla graczy. Wiodącymi pismami naukowymi są wydawnictwa PAN: „Archives of Control Sciences” i „Archiwum Informatyki Teoretycznej i Stosowanej” oraz kilkanaście periodyków innych ośrodków badawczych. Wśród tytułów o przeznaczeniu fachowym wymienić warto wzmiankowaną wcześniej „Informatykę” oraz polskie edycje pism międzynarodowych : „Computerworld”, „Software”, „NetWorld, nadto szereg czasopism fachowo-promocyjnych dużych firm informatycznych.