Rola książki historycznej w kształtowaniu tożsamości narodowej w XIX wieku w świetle domowych księgozbiorów inteligencji, ziemiaństwa i duchowieństwa Królestwa Polskiego
DOI:
https://doi.org/10.24917/20811861.17.4Słowa kluczowe:
książka historyczna; księgozbiory domowe; tożsamość narodowa; księgozbiory ziemiańskie; inteligencja; duchowieństwo; Królestwo Polskie; XIX wiekAbstrakt
Celem artykułu jest ukazanie miejsca i roli książek historycznych w kształtowaniu tożsamości narodowej, w świetle domowych księgozbiorów ziemiaństwa, inteligencji i duchowieństwa w Królestwie Polskim w XIX w. Analiza piśmiennictwa oraz wykorzystanie źródeł archiwalnych pozwoliły na ustalenie skali obecności książki historycznej w domach ówczesnej warstwy „oświeconej”, dały też wgląd w tematykę gromadzonego piśmiennictwa. Jak dowodzą badania, książki historyczne poświęcone dziejom ojczystym stanowiły stałą pozycję w domowych bibliotekach. Przede wszystkim, obok podręcznikowych opracowań, gromadzono monografie poświęcone dziejom politycznym, historiom władców, wodzów i niekiedy gloryfikujące biografie narodowych bohaterów. Równie ważną rolę odgrywały książki prezentujące w przystępnej formule dziedzictwo kulturowe, tradycję i kreujące poczucie narodowej identyfikacji, szczególnie istotne w okresie utraty państwowości.
Bibliografia
Bieńkowska B., Inwentarze księgozbiorów prywatnych jako źródła do badań nad dziejami czytelnictwa, „Studia o Książce” 1989, t. 18, s. 65–75.
Chamera-Nowak A., Biblioteka, której nie ma… :Andrzej Edward Koźmian i jego książki, Warszawa 2015.
Chwalewik E., Zbiory polskie, t. 2,Warszawa 1926.
Darnton R., An early information society: News and the Media in Eighteenth-century Paris, „The American Historical Review” vol. 105, nr1, 2000, s. 1–35.
Dymmel A., „Nabożne, szkolne, światowe”. Biblioteczki lubelskich ziemianek w pierwszej połowie XIX wieku, [w:] Na co dzień i od święta. Książka w życiu Polaków XIX –XX wieku, red. D. Jarosz, A. Chamera – Nowak, Warszawa 2015, s. 189–208.
Dymmel A., Księgozbiory prywatne ziemiaństwa lubelskiego w połowie XIX wieku (w świetle akt notarialnych Serafina Konwickiego), „Res Historica” 2002, z. 3, s. 243–255.
Erber Cz., Dzieje książki na Kielecczyźnie w latach 1795-1865, Kielce 1996.
Grabski A.F., Dzieje historiografii, Poznań 2006.
Gruca A., Badania nad książką i jej rodzajami w Polsce po II wojnie światowej, „Roczniki Biblioteczne” 2016, t. 60, s. 164–185.
Hass L., Warstwa oświecona na ziemiach centralnej Polski (w świetle jej organizacji), w: Inteligencji polskiej dole i niedole XIX i XX wiek, Łowicz 1999, s. 52–103.
Iwańska-Cieślik B., Książka w życiu arcybiskupa Wincentego Teofila Chościak-Popiela (1825-1912), „Acta Universitatis Lodziensis. Folia Librorum” 2017, (25), nr 2, s. 27–51.
Jedlicki J., Jakiej cywilizacji Polacy potrzebują, Warszawa 1988.
Kozińska-Chachaj J., Księgozbiory ziemiańskie na Lubelszczyźnie w XIX i XX w. „Bibliotekarz Lubelski” 2004, t. 47, s. 61–74.
Lyons M. , New readers in nineteenth century: Women, Children, Workers, w: A History of reading in the West, eds. by G. Cavallo, R. Chartier, [Cambridge] 1999, s. 313–344.
Łastawski K., Historyczne i współczesne czynniki kształtowania polskiej tożsamości narodowej, „Doctrina. Studia Społeczno-Polityczne” 2006/07, nr ¾, s. 9–39.
Łepkowski T., Uparte trwanie polskości: nostalgie, trwanie, nadzieje, wartości, Londyn, Warszawa 1989.
Maleczyńska K., Książki i biblioteki w Polsce w okresie zaborów, Wrocław 1987.
Mamzer H., Tożsamość w podróży. Wielokulturowość a kształtowanie tożsamości jednostki, Poznań 2002.
Maternicki J., Edukacja historyczna społeczeństwa polskiego w XIX wieku, Warszawa 1981.
Mencel T., Z dziejów Romanowa, [w:] Romanów i Kraszewski, red. L. Ludorowski, Lublin 1989, s. 23–66.
Mężyński A., Mecenat nad publikacjami naukowymi w XIX wieku, w: Z dziejów mecenatu kulturalnego w Polsce, red. J. Kostecki, Warszawa 1999, s. 143–170.
Mężyński A., Wielkoziemiańskie biblioteki publiczne w Polsce w latach 1772–1918, „Roczniki Biblioteczne” 2002, t. 46, s. 211–242.
K. Ossowski K., Prasa Księstwa Warszawskiego, Warszawa 2004.
Picur J., O zbiorze Statuta y przywileje koronne z łacińskiego języka na polskie przełożone, nowym porządkiem zebrane,autorstwa Jana Herburta, „Folia Iuridica Universitatis Wratislaviensis” 2017, vol. 6 (1), 167–192.
Schlesinger Ph., On national identity: Some conceptions and misconceptions criticized, „Social Science Information” 1987, no 2, s. 219–264.
Schramm T., Wyznaczniki polskiej tożsamości narodowej u progu odzyskania niepodległości [online], dostępny w: http://jazon.hist.uj.edu.pl/zjazd/materialy/schramm.pdf [dostęp 30.07.2019]
Siekierski S., Czytania Polaków w XX wieku, Warszawa 2000.
Skrzypczak A., Księgozbiory lekarzy warszawskich XIX wieku jako podstawa do oceny kultury naukowej środowiska, Z badań nad Polskimi Księgozbiorami Historycznymi” 1985, t. 7, s.115–151.
Słodkowska E., Biblioteki w Królestwie Polskim 1815-1830, Warszawa 1996.
Szocki J. Księgozbiory domowe w Galicji wschodniej 1772–1918, Kraków 2001.
Szwed R., Tożsamość a obcość kulturowa, Lublin 2003.
Szyfer A., Tożsamość kulturowa. Implikacje teoretyczne i metodologiczne, „Studia Etnologiczne i Antropologiczne” 1997, nr 1, s. 159–167.
Walczak K., Biblioteki Kalisza i ich miejsce w życiu kulturalnym miasta 1793–1945, Kalisz 1996.
Wójcicki K.W. , Wspomnienia literackie z lat 1813–1830, [w:] „Kalendarz J. Ungra”, 1864, s.3.
Żarnowski J., Świadomość regionalna, narodowa i europejska w Polsce historycznej i współczesnej, „Dzieje Najnowsze” 1996, nr 1, s. 32–37.
Pobrania
Opublikowane
Jak cytować
Numer
Dział
Licencja
Prawa autorskie (c) 2019 Annales Universitatis Paedagogicae Cracoviensis | Studia ad Bibliothecarum Scientiam Pertinentia
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Użycie niekomercyjne – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.
