The literary output of Wanda Chotomska and Miron Białoszewski in the weekly „Świerszczyk-Iskierki” (1953–1954)

Authors

  • Małgorzata Chrobak Uniwersytet Komisji Edukacji Narodowej w Krakowie

DOI:

https://doi.org/10.24917/20811861.22.13

Keywords:

Miron Białoszewski, Wanda Chotomska, children’s press, "Świerszczyk-Iskierki", socialist realism, Polish People’s Republic

Abstract

The paper is dedicated to the works of the writing duo – Miron Białoszewski and Wanda Chotomska in the period of their cooperation with the children’s weekly „Świerszczyk-Iskierki”. The output, which consists of several dozen literary works that are varied in terms of genre and theme (including socialist realist poems, “production” readings and reportage), has not yet been published in the collection of Białoszewski’s works and has not been registered in any bibliographies of the poet. The topic of social realist works for children by Chotomska and Białoszewski has never been the subject of broader literary-historical or press studies (with the exception of the literary sketches by Marta Bukowiecka and Mariusz Zawodniak). Nevertheless, according to the author of the paper, these forgotten texts are not only a valuable supplement to the knowledge concerning the early work of Białoszewski and Chotomska, but also an important testimony of the activity of children’s press under the conditions of the Stalinist regime.
The source material of the article includes several texts signed with pseudonyms: „Wanda Miron”, „W. Miron”, initials: „W.M.”, as well as with the authors’ names: „M. Białoszewski”, published in the volumes of the weekly „Świerszczyk-Iskierki” from the period 1953–1954. While studying the specifics of the functioning of a writing duo on the pages of a children’s magazine, the author refers to the findings of bibliologists and press specialists (e.g. M. Rogoż, Z. Sokół, B. Staniów, J. Papuzińska), as well as literary experts (e.g. Z. Jarosiński, M. Zawodniak, B. Olszewska).

References

Barthes R., Dyskurs historii, przeł. A. Rysiewicz i Z. Kloch, „Pamiętnik Literacki” 1984, nr 3, s. 226–237.

Białoszewski M., Na każdym rogu ta sama truskawka. 1946–1950, oprac. A. Poprawa, wstęp G. Piątek, Warszawa 2022.

Bukowiecka M., Wanda Miron ucieka w rymy. Wokół relacji Mirona Białoszewskiego i Wandy Chotomskiej, „MiroFor” 2023, t. 3: „Gęściocha”. Białoszewski nieosobny, red. A. Karpowicz, I. Piotrowski, współpraca A. Czerniak, s. 217–233.

Chabowska-Brykalska T., 34 lata bliskiego znania się, [w:] Miron. Wspomnienia o poecie, zebr. i oprac. H. Kirchner, Warszawa 1996, s. 95–106.

Chotomska W., Pan Mironczewski, [w:] Miron. Wspomnienia o poecie, zebr. i oprac. H. Kirchner, Warszawa 1996, s. 107–120.

Gawryluk B., Wanda Chotomska. Nie mam nic do ukrycia, Warszawa 2016.

Jarosiński Z., Socrealizm dla dziecis. [w:] Nadwiślański socrealizm, Warszawa 1999, s. 277–297.

Kwiatkowska A., Poezja dla dzieci po przełomie 56’, „Polonistyka-Innowacje” 2016, nr 3, s. 109–121.

Niesporek-Szamburska B., Rogoż M., Czasopisma dziecięco-młodzieżowe w latach 1945-1989, [w:] Literatura dla dzieci i młodzieży (1945–1989), t. 3, red. K. Heska-Kwaśniewicz, K. Tałuć, Katowice 2013, s. 219–252.

Nowak P., Ryszkiewicz M., Socrealizm w literaturze dla dzieci i młodzieży. Retoryczna analiza powieści oraz czasopism, [w:] Socrealizm. Fabuły – komunikaty – ikony, red. K. Stępnik, M. Piechota, Lublin 2006, s. 179–195.

Piątek G., Z Mironem za kulysamy odbudowy stolicy, [w:] M. Białoszewski, Na każdym rogu ta sama truskawka. 1946–1950, oprac. A. Poprawa, wstęp G. Piątek, Warszawa 2022, s. 7–18.

Papuzińska J., [hasła] „Świerszczyk”, „Świat Młodych”, [w:] Słownik literatury dziecięcej i młodzieżowej, red. B. Tylicka i G. Leszczyński, Wrocław 2002, s. 385–386 i 384-385.

Rogoż M., Czasopisma dla dzieci i młodzieży Instytutu Wydawniczego „Nasza Księgarnia” w latach 1945– 1989. Studium historycznoprasowe, Kraków 2009, s. 193–195.

Sobolewski T., Człowiek Miron, Kraków 2012.

Sokół Z., Oblicze współczesnych czasopism dziecięco-młodzieżowych, [w:] Młody czytelnik w świecie książki, biblioteki i informacji, red. I. Socha, Katowice 1996, s. 122–140.

Staniów B., Wiersze i ilustracje zaangażowane, czyli jak prezentowano osiągnięcia Polski Ludowej na łamach czasopism dla dzieci młodszych, [w:] Od rymu do wiersza. Refleksja nad poezją dla dzieci w drugiej połowie XX i XXI wieku, red. A. Ungeheuer-Gołąb, K. Wądolny-Tatar, Kraków 2023, s. 86–115.

Rusek A., Od „Nowego Świata Przygód” do „Świata Młodych”: ewolucja pisemka obrazkowego dla dzieci i młodzieży w latach 1946–1949, „Rocznik Historii Prasy Polskiej” 2011, z. 1–2, s. 171–187.

Ungeheuer-Gołąb A., „Świerszczyk. Tygodnik dla dzieci” – powojenna rzeczywistość i kształtowanie światopoglądu odbiorcy na łamach rocznika 1945, „Annales Universitatis Paedagogicae Cracoviensis. Studia ad Bibliothecarum Scientiam Pertinentia” 2021, t. 19, s. 349–365.

Zawodniak M., [hasło] Literatura dla dzieci i młodzieży, [w:] Słownik realizmu socjalistycznego, red. Z. Łapiński, W. Tomasik, Kraków 2004.

Published

2025-03-03

How to Cite

Chrobak, M. (2025). The literary output of Wanda Chotomska and Miron Białoszewski in the weekly „Świerszczyk-Iskierki” (1953–1954). AUPC Studia Ad Bibliothecarum Scientiam Pertinentia, 22, 244–256. https://doi.org/10.24917/20811861.22.13

Issue

Section

Artykuły / Articles