„Strach pisać, co się tu dzieje…”. Plotki, ploteczki, polityczne konwersacje salonowe czasów saskich
DOI:
https://doi.org/10.24917/20811861.21.3Słowa kluczowe:
plotka, pogłoska, pomówienie, mass media, obieg informacji, XVIII wiek, Rzeczpospolita Obojga NarodówAbstrakt
Plotka od wieków była ważnym elementem komunikacji masowej, a szczególną rolę odegrała w okresie ograniczonego dostępu do środków masowego przekazu. Zadaniem środków społecznego przekazu jest nie tylko dostarczanie informacji, ale także budowanie określonych wzorców zachowań, stereotypów poznawczych, które są akceptowane przez społeczeństwo jako pewne normy postępowania i wyobrażenia o świecie. Ograniczony zasięg środków masowego przekazu (gazety ręczne i drukowane, relacje pisemne) powodował głód wiedzy i niedostatek wzorców możliwych do zastosowania, stąd popularność plotki, która stała się narzędziem przekazu w komunikacji społecznej, a często także narzędziem opiniotwórczym.
Bibliografia
Bilińska M., Plotka jako gatunek mowy i tekstu, „Językoznawstwo: współczesne badania, problemy i analizy językoznawcze” 2009, nr 3, s. 93–102.
Błachowicz E., Plotka: w świetle teorii aktów mowy i zasad komunikacji międzyludzkiej, Rzeszów 2010.
Błachowicz-Wolny E., Plotka albo poczta pantoflowa jako ulubiona forma komunikacji międzyludzkiej, „Poradnik Językowy” 1995, nr 2.
Thiele-Dohrmann K., Psychologia plotki, tłum. A. Krzemiński, Warszawa 1980.
Drob J., Obieg informacji w Europie w połowie XVII w. w świetle drukowanych i rękopiśmiennych gazet w zbiorach watykańskich, Lublin 1993.
Duszak A., Tekst, dyskurs, komunikacja międzykulturowa, Warszawa 1998.
Jęczeń A., Komunikacja na granicy prawdy, czyli o plotce w kulturze masowej, „Acta Humana 2011, nr 2, s. 109–121.
Kaus J., Puppel S., Udział plotki i plotkowania w komunikacji ustnej na przykładzie komunikacji biurowej – podejście hybrydowe: pragma-, socjo-, psycho- oraz ekolingwistyczne, „Scripta Neophilologica Posnansensia” 2021, t. XXI, s. 109–131.
Maliszewski K., Komunikacja społeczna w kulturze staropolskiej, Toruń 2001.
Maliszewski K., Obraz świata i Rzeczypospolitej w polskich gazetach rękopiśmiennych z okresu baroku. Studium z dziejów kształtowania się i rozpowszechniania sarmackich stereotypów wiedzy i informacji o „Theatrum mundi”, Toruń 1990.
Popiołek B., „Awizów przy naszym dworze bardzo jest mało”. Ksiądz Tomasz Perkowicz SJ (1652–1720) jako korespondent Anny Franciszki Zamoyskiej, podskarbiny koronnej. Studium z dziejów obiegu informacji w czasach saskich, „Annales Universitatis Paedagogicae Cracoviensis. Studia ad Bibliothecarum Scientiam Pertinentia” 2020, t. 18, s. 20.
Popiołek B., Między a prawdą a plotką. Prasa rękopiśmienna epoki saskiej jako źródło do historii mentalności, [w:] Sic erat in fatis. Studia i szkice historyczne dedykowane Profesorowi Bogdanowi Rokowi, t. II, red. E. Kościk, R. Żerlik, P. Badyna, F. Wolański, Toruń 2012.
Popiołek B., Rola kobiet w kształtowaniu polityki matrymonialnej rodzin szlacheckich w XVII-XVIII wieku, [w:] Jednostka, rodzina i struktury społeczne w perspektywie historyczne. Księga jubileuszowa dedykowana Profesorowi Cezaremu Kukli z okazji 45-lecia pracy naukowej, red. P. Łozowski, R. Poniat, Białystok 2022, s. 399–411.
Popiołek B., Warszawskie nowiny Jadwigi Rafałowiczówny. Listy do Henryka Denhoffa i Elżbiety Sieniawskiej z przełomu XVII i XVIII w., [w:] Epistolografia w dawnej Rzeczypospolitej, t. 1 (stulecia XV–XVIII), red. P. Borek, M. Olma, Kraków 2011.
Reszka J., Obmowa a plotka. Donos i oczernianie. Rozważania semantyczne, „Poradnik Językowy” 1995, nr 2.
Szwaciński T., Rosja a Piotr i Jan Sapiehowie w obie kryzysu ostrogskiego (1754–1758), „Kwartalnik Historyczny”, R. 2012 (CXIX), nr 1, s. 31–65.
Uniwersalny słownik języka polskiego, red. S. Dubisz, t. 3, Warszawa 2003.
Pobrania
Opublikowane
Jak cytować
Numer
Dział
Licencja
Prawa autorskie (c) 2024 AUPC Studia ad Bibliothecarum Scientiam Pertinentia
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa 4.0 Międzynarodowe.
