Działalność ks. Mariana Leona Fulmana na rzecz bibliotek parafialnych w Królestwie Polskim na początku XX wieku
DOI:
https://doi.org/10.24917/20811861.21.12Słowa kluczowe:
biblioteki parafialne, Marian Leon Fulman, poradniki dla bibliotekarzy, „Wiadomości Pasterskie”Abstrakt
Na początku XX wieku w publicystyce katolickiej pojawiły się wypowiedzi dotyczące potrzeby zakładania bibliotek parafialnych, przeznaczonych głównie dla czytelników wiejskich. Miały stanowić konkurencję dla bibliotek zakładanych przez świeckie towarzystwa oświatowe. Potrzebę zakładania tego rodzaju bibliotek uzasadniano niewłaściwym doborem księgozbioru w bibliotekach prowadzonych przez towarzystwa oświatowe, gdzie można było znaleźć książki niezgodne z moralnością i wiarą katolicką. Na uwagę w tym zakresie zasługują publikacje ks. Mariana Leona Fulmana, późniejszego biskupa lubelskiego. Był on autorem opublikowanego w 1907 roku poradnika dla zakładających biblioteki parafialne Biblioteki parafialne, ich potrzeba, zakładanie i sposób prowadzenia. Oprócz określenia zadań tego rodzaju bibliotek w propagowaniu oświaty w duchu katolickim zawarł w nim praktyczne wskazówki dla osób chcących założyć i prowadzić takie biblioteki. Artykuły na ten temat oraz na temat roli duchownych w propagowaniu oświaty wśród ludu publikował też w redagowanym przez siebie w latach 1905–1907 miesięczniku „Wiadomości Pasterskie”.
Bibliografia
Bednarczyk J., Ewangelizacyjna rola bibliotek parafialnych w Archidiecezji Krakowskiej, Wydawnictwo Naukowe Papieskiej Akademii Teologicznej, Kraków 2007.
Bender R., Chrześcijańska myśl i działalność społeczna w zaborze rosyjskim w latach 1865–1918, [w:] Historia katolicyzmu społecznego w Polsce 1832–1939, red. Cz. Strzeszewski, R. Bender, K. Turowski, Ośrodek Dokumentacji i Studiów Społecznych, Warszawa 1981, s. 201–256.
Biernacka A., Dubiński A.M., Zarys historii bibliotek parafialnych w Polsce, „Archiwa, Biblioteki i Muzea Kościelne” 2000, t. 73, s. 9–21.
Bołdyrew A., R. Bednarz-Grzybek, Prasa katolicka w Królestwie Polskim w latach 1905–1914 wobec idei nowoczesnej oświaty i obywatelstwa, „Archiwa, Biblioteki i Muzea Kościelne” 2022, t. 118, s. 19–44.
Boruc A., Geografia i działalność wydawnictw katolickich w Królestwie Polskim w drugiej połowie XIX i na początku XX wieku, „Colloquia Litteraria” 2013, [nr] 2, s. 87–107.
Częstochowa. Parafia św. Zygmunta, „Kronika Diecezji Kujawsko-Kaliskiej” 1909, R. 3, nr 2, s. 63.
Domański T., Udział duchowieństwa diecezji kieleckiej w rozwoju czytelnictwa i bibliotek parafialnych na przełomie XXI i XX wieku, „Nasza Przeszłość” 2007, t. 107, s. 225–245.
[Fulman M.] M. F., Biblioteki i czytelnie parafialne, „Wiadomości Pasterskie” 1906, R. 2, nr 9, s. 545–550.
Fulman M., Biblioteki parafialne, ich potrzeba, zakładanie i prowadzenie, Wydawnictwo „Dziennika Powszechnego”, Warszawa 1907.
[Fulman M.] Ks. M. F., Czytelnictwo religijne, „Wiadomości Pasterskie” 1905, R. 1, nr 8, s. 517–520.
Fulman M., Kapłan, książka i pióro, „Wiadomości Pasterskie” 1905, R. 1, nr 6, s. 357–387.
[Fulman M.] M. F., Towarzystwo Polskiej Macierzy Szkolnej, „Wiadomości Pasterskie” 1906, R. 2, nr 8, s. 489–491.
Fulman M., Urządzenie biblioteki parafialnej, „Wiadomości Pasterskie” 1907, R. 3, nr 4, s. 232–239.
Gajewski S., Duchowieństwo wobec Polskiej Macierzy Szkolnej 1905–1907, „Roczniki Humanistyczne” 1976, t. 24, z. 2, s. 113–135.
Gajewski S., Społeczna działalność duchowieństwa w Królestwie Polskim 1905–1914, Redakcja Wydawnictw Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego, Lublin 1990.
Gajewski S., Towarzystwo Bibliotek Parafialnych w Królestwie Polskim, „Summarium” 1977 nr 6, s. 117–120.
Goliński Z., Fulman Marian Leon, [w:] Polski słownik biograficzny, t. 7, red. W. Konopczyński, Kraków 1948–1958, s. 181–183.
Góralska-Szkaradek K., Zajceva A., Towarzystwo im. Piotra Skargi, [w:] Słownik polskich towarzystw naukowych, t. 2, cz. 2, red. B. Sordylowa, Biblioteka PAN, Warszawa 1994, s. 446–447.
Gruca A., Duchowieństwo i stowarzyszenia katolickie wobec bibliotek dla ludu w Galicji na przełomie XIX i XX wieku, „Studia o Książce i Informacji” 2019, t. 37, s. 11–21.
Iwańska-Cieślik B., Różnorodna oferta „Księgarni Powszechnej” we Włocławku w świetle jej druku reklamowego z 1913 r., „Toruńskie Studia Bibliologiczne” 2014, nr 2, s. 37–64.
Karczewska A., „Czemu ten chłop ciemny…”. Inteligenckie dyskusje o czytelnictwie ludowym w Królestwie Polskim w XIX wieku, Wydawnictwo GAB, Warszawa 2017.
Kujawski W., Diecezja kujawsko-kaliska. Opracowanie historyczno-źródłoznawcze, Wydawnictwo Duszpasterstwa Rolników, Włocławek 2011.
Marczewski J. R., Pięć lat internowania. Biskup lubelski Marian Leon Fulman na plebanii kościoła kolegiackiego pw. św. Małgorzaty w Nowym Sączu (1940–1945), „Tarnowskie Studia Teologiczne” 2015, t. 34, s. 5–46.
Papierowski A. J., Działalność społeczna duchowieństwa katolickiego na przykładzie diecezji płockiej w latach 1863–1914, cz. 2, „Notatki Płockie” 2004, nr 1, s. 3–15.
Pierwszy wiec diecezjalny duchowieństwa we Włocławku, „Wiadomości Pasterskie” 1906, R. 2, nr 5, s. 305–314.
Stemler J., Biblioteki parafialne. Zadania, organizacja, prowadzenie, Diecezjalny Instytut Akcji Katolickiej, Płock 1935.
Terlecki R., Oświata dorosłych i popularyzacja nauki w Galicji w okresie autonomii, Zakład Narodowy im. Ossolińskich, Wrocław 1990.
Uchwały 1-go krajowego zjazdu duchowieństwa w Warszawie d. 12 grudnia 1905 r., „Wiadomości Pasterskie” 1905, R. 1, nr 12, s. 806–807.
Żmuda R., Bibliografia publikacji o bibliotekach kościelnych w Polsce za lata 1945–2015, Uniwersytet Medyczny w Łodzi, Łódź 2016.
Żyskar J., Kilka myśli o pracy kapłańskiej w Cesarstwie, „Wiadomości Pasterskie” 1905, R. 1, nr 7, s. 436–444.
Pobrania
Opublikowane
Jak cytować
Numer
Dział
Licencja
Prawa autorskie (c) 2024 AUPC Studia ad Bibliothecarum Scientiam Pertinentia
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa 4.0 Międzynarodowe.
