Działalność kół szkolnych Ligi Morskiej i Kolonialnej w Drugiej Rzeczypospolitej
DOI:
https://doi.org/10.24917/20811861.22.9Słowa kluczowe:
Liga Morska i Kolonialna, koła szkolne Ligi Morskiej i Kolonialnej, organizacje społeczne w Drugiej Rzeczypospolitej, edukacja morska, formy działalności wychowawczej w szkołachAbstrakt
Artykuł podejmuje problematykę działalności kół szkolnych Ligi Morskiej i Kolonialnej w okresie Drugiej Rzeczypospolitej. Organizacja ta powstała w październiku 1930 roku i była kontynuacją istniejącej od 1924 roku Ligi Morskiej i Rzecznej. Jednym z głównych założeń programowych Ligi było budzenie świadomości morskiej społeczeństwa polskiego, przywiązania do morza, zrozumienia jego znaczenia w wymiarze politycznym, społecznym, gospodarczym i ekonomicznym. Liga głosiła także swój własny program rozwoju kraju poprzez uzyskanie przez Polskę dostępu do kolonii. Koła szkolne były emanacją ideałów Ligi Morskiej i Kolonialnej na terenie szkół wszytkach typów. Wdrażały one założenia wychowania morskiego i wodnego, które wynikały z ideologii głoszonej przez działaczy Ligii. Akcja tworzenia kół szkolnych okazała się dużym sukcesem. W 1938 roku istniało w kraju 1823 zarejestrowane koła , a ich członkowie, uczniowie szkół powszechnych i średnich stanowili 35% ogółu członków Ligi Morskiej i Kolonialnej.
Na gruncie szkolnym koła realizowały szereg form działalności. Należały do nich m.in: akcje odczytowe, wygłaszanie referatów; organizacja uroczystości związanych z morzem i ideą kolonialną w postaci akademii, spektaklów, poranków, wieczornic; tworzenie kolekcji ikonografii zbiorów o tematyce morskiej i organizowane wystaw okolicznościowych; zakładanie i prowadzenie biblioteczek morskich; rozwijanie modelarstwa okrętowego; czytelnictwo prasy morskiej; redagowanie własnych wydawnictw; przygotowanie gazetek ściennych; prowadzenie korespondencji z młodzieżą polską na emigracji, a także z innych kół szkolnych Ligi w Polsce; organizacja i uczestnictwo w wycieczkach nad morze, do Gdyni, Gdańska i po Pomorzu; uczestnictwo w obozach, kursach i szkoleniach z zakresu pływania, żeglarstwa, kajakarstwa i innych sportów wodnych; prowadzenie zbiórek na Fundusz Obrony Morskiej oraz akcji propagującej tą inicjatywę.
W okresie międzywojennym działalność kół szkolnych Ligi Morskiej i Kolonialnej przyczyniła się w znacznym stopniu do edukacji morskiej i kształtowania światopoglądu morskiego młodego pokolenia Polaków.
Bibliografia
Będźmirowski J., Odzyskanie dostępu do Bałtyku w 1920 roku i problem bezpieczeństwa morskiego Polski, „Przegląd Geopolityczny” 1920, nr 32, s. 9–34.
Białas T., Liga Morska i Kolonialna 1930–1939, Gdańsk 1983.
Dąbrowski P., Geneza Ligi Morskiej i Kolonialnej w Wilnie – struktura prawna i działalność w okresie dwudziestolecia międzywojennego, „Studia Prawno-Ekonomiczne” 2016, t. 99, s. 29–41.
Dopierała B., Wokół polityki morskiej Drugiej Rzeczypospolitej, Poznań 1978.
Duda D., Szubrycht T., Działania Ligi Morskiej i Kolonialnej na rzecz Marynarki Wojennej w okresie międzywojennym, Gdynia 2008.
Encyklopedia historii Drugiej Rzeczypospolitej, red. A. Garlicki i in., Warszawa 1999.
Gończyński-Jussis G., Struktury i działacze okręgu lubelskiego Ligi Morskiej i Kolonialnej (1931–1939), „Wschodni Rocznik Humanistyczny” 2016, t. 13, s. 251–272.
Gończyński-Jussis F., Wychowanie morskie w działalności i publicystyce Ligi Morskiej i Kolonialnej na przykładzie Lubelszczyzny, „Meritum” 2014, t. 6, s. 89–101.
Gończyński-Jussis F., Zbiórka na Fundusz Obrony Morskiej na terenie województwa lubelskiego (1933–1939), „Radzyński Rocznik Humanistyczny” 2016, t. 16, s. 197–211.
Jaworski P., Juśko E., Niedojadło A., Tradycje patriotyczne wydarzeń z lat 1918–1922 w pracy wychowawczej szkół Okręgu Szkolnego Krakowskiego w II Rzeczypospolitej, Toruń 2020.
Juśko P., Problematyka pracy wychowawczo-opiekuńczej szkoły powszechnej im. S. Staszica w Tuchowie w okresie międzywojennym, „Teka Komisji Historycznej PAN Oddział w Lublinie” 2005, nr 2, s. 114–134.
Kozłowska A., 99 lat działalności Ligi Morskiej i Rzecznej na rzecz krzewienia idei „Polski morskiej”, „Biuletyn Historii Wychowania” 2017, nr 37, s. 151–168.
Kozłowski W.A., Liga Żeglugi Polskiej 1921–1924, Liga Morska i Rzeczna 1925–1930, Liga Morska i Kolonialna 1931–1939, Liga Morska 1945–1952 w Chełmie i w powiecie chełmskim, Chełm 2012.
Koźmian D., Wychowanie morskie w szkolnictwie ogólnokształcącym w Polsce międzywojennej (1918–1939), [w:] Oświata, szkolnictwo i nauka w latach II Rzeczypospolitej, red. K. Poznański, Lublin 1991, s. 391–401.
Machaliński Z., Czasopiśmiennictwo morskie II Rzeczypospolitej, Gdańsk 1969.
Piotrowski P., Działalność Ligi Morskiej i Kolonialnej na Mazowszu w okresie Międzywojennym, „Notatki Płockie” 2017, nr 4, s. 18–24.
Piwowoński P., Flota spod Biało-Czerwonej, Warszawa 1989.
Ruta A., Jednodniówki Ligi Morskiej i Kolonialnej, „Rocznik Historii Prasy Polskiej” 2007, t. 10, z. 2, s. 185–297.
Słodownik M., Morze na łamach. Prasa morska i żeglarska II Rzeczypospolitej wobec polityki morskiej państwa 1918–1939, Zielonka Bankowa 2020.
Szczerski A., Kolonializm i nowoczesność. Liga Morska i Kolonialna w II Rzeczypospolitej, [w:] Polska & Azja. Od Rzeczypospolitej Szlacheckiej do Nangar Khel. Przewodnik interdyscyplinarny, red. M. Cegielski, Poznań 2013, s. 43–66.
Wawrzyniec Romaniuk M., Wychowanie morskie i jego miejsce wśród koncepcji pedagogicznych, „Problemy Opiekuńczo-Wychowawcze” 2020, nr 5, s. 3–16.
Wróblewska T., Wychowanie morskie w szkołach powszechnych i średnich ogólnokształcących II Rzeczypospolitej (1918–1939), „Nautologia” 1984, nr 1, s. 60–74.
Pobrania
Opublikowane
Jak cytować
Numer
Dział
Licencja
Prawa autorskie (c) 2025 AUPC Studia ad Bibliothecarum Scientiam Pertinentia
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa 4.0 Międzynarodowe.
